Ir-referendum dwar id-divorzju: l-għajb tal-Knisja

Min qatt kien jobsor li eżatt f’għeluq il-50 sena mill-Interdett il-Knisja kellha terġa’ taqa’ f’dak il-ħama? Min kien jobsor li l-Knisja għad terġa’ tasal biex thedded il-dnub il-mejjet – fis-sena 2011?


Il-prinċpijiet medjevali ta' Malta fl-2011 - l-Arċisqof Pawlu
Cremona u l-Isqof ta' Għawdex Mario Grech.



Fis-Sittinijiet minn naħa kont tistenna dak li għamlet il-Knisja. Malta kienet għadha kolonja. Bejniethom il-Knisja u l-gvern kolonjali Ingliż żammew Malta lura fl-interess tal-poter tagħhom. Minn żmien il-Franċiżi, sa Manwel Dimech, sal-ġlieda għall-indipendenza, il-Knisja u l-Ingliżi ħadmu id f’id biex iżommu lill-Maltin taħt il-ħakma tagħhom.

L-Indipendenza m’għamlet ebda differenza. Għax il-Knisja u l-PN baqgħu żewġ naħat tal-istess munita. Kien il-MLP li baqa’ l-għadu tal-attitudni medjevali tal-Knisja. Meta fl-aħħar tneħħa l-Interdett u l-MLP ġie elett fil-1971, bdew jitwettqu għadd ta’ bidliet. Malta saret Repubblika u twarrbet dik il-farsa fejn Malta Indipendenti baqgħet b’reġina u gvernatur Ingliżi. In-NATO tqaċċtet ‘il barra. Il-gvern Malti ħa f’idejħ il-port, il-mitjar, ix-xandir – li taħt gvern Nazzjonalista baqgħu f’idejn l-Ingliżi.

Kien hemm bidliet oħrajn importanti li laqtu lill-Knisja fil-laħam il-ħaj. Iddaħħal iż-żwieġ ċivili; il-ġenituri setgħu jagħżlu li t-tfal ma jitgħallmux reliġjon fl-iskola; żgħażagħ li jagħlqu s-sittax setgħu jagħżlu x’jemmnu u ma jemmnux…

Iżda l-bidliet sekulari kienu limitati. Il-twemmin Kattoliku baqa’ t-twemmin uffiċjali tal-pajjiż kif inhu miktub fil-Kostituzzjoni tar-Repubblika ta’ Malta. Id-divorzju baqa’ ma ġiex introdott. It-tagħlim tar-reliġjon ma tneħħiex mill-iskejjel tal-istat. Fi kliem ieħor il-privileġġi tal-Knisja ma tneħħewx għall-aħħar. Kien biss fl-1984 li l-gvern Laburista beda tilwima mal-Knisja dwar l-iskejjel privati, bl-islogan “Jew b’xejn, jew xejn.” Sfortunatament dil-ġlieda seħħet fost ħafna abbużi koroh mill-istess gvern Laburista. (Għalkemm ta’ min iżid li l-PN me kienx innoċenti għal-aħħar, lanqas.)

Hemm min bassar li meta kien intlaħaq ftehim bejn Duminku Mintoff u Mikiel Gonzi biex jintemm l-Interdett, dal-ftehim intlaħaq għax Mintoff aċċetta li ċerti affarijiet ma jagħmilhomx jekk jiġi elett – fosthom l-introduzzjoni tad-divorzju.

Iżda l-progress limitat li seħħ taħt l-MLP malajr twarrab mal-elezzjoni tal-PN fl-1987. Il-gvern Nazzjonalista reġa’ ta lura għadd ta’ privilieġġi lill-Knisja fuq il-bażi ta’ ftehim mal-Vatikan.

Għalhekk m’hemmx biex niskantaw li fil-kampanja tar-referendum dwar id-divorzju l-gvern Nazzjonalista u l-Knisja ngħaqdu kontra d-divorzju.

Il-ħasra hi li l-mexxej tal-Partit Laburista Joseph Muscat beża’ jorbot lill-partit favur id-divorzju. Bil-vot tar-referendum il-Knisja qalgħet daqqa’ ta’ ħarta ġmielha. Biex isir il-progress soċjali f’Malta l-Knisja trid tiddgħajjef. Imma min jista’ jorbot fuq il-Partit Laburista meta 'l quddiem il-poplu Malti jitfaċċa ġlidiet oħrajn għall-ġustizzja soċjali?

Kienet l-Alternattiva Demokratika biss li ħarġet favur id-divorzju bħala partit.

Allura nistgħu ngħidu li biex iseħħ iktar progress iridu jkunu movimenti indipendenti mill-partiti, iżda bl-appoġġ tal-progressivi kollha, li jagħmlu l-għalmu tagħhom biex jirbħu minkejja l-PN, il-Knisja u l-konservattivi fi ħdan il-PL.