Ġużè Ellul Mercer, il-Miżbla u ż-żiblu Gonzi

Ġużè Ellul Mercer kien membru tal-Eżekuttiv tal-MLP meta dana laqqat l-Interdett. Ġużè kien raġel ġentili u ta’ qalbu kbira. L-imġiba tiegħu mal-proxxmu kienet xempju tal-aħjar kwalitiajiet ta’ Nisrani ġenwin – u fi twemminu kien fil-fatt Nisrani. Politikament kien xellugi, u kritiku kemm tal-ipokrezija tal-Knisja kif ukoll tal-ħakma kolonjali Ingliża.

Kien ukoll kittieb ewlieni, magħruf sew għar-rumanz tiegħu Leli ta’ Ħaż-Żgħir.

Ġużè Ellul Mercer miet fit-22 ta’ Settembru 1961, fl-età ta’ 64.

Iż-żiblu Gonzi ġiegħelu jindifen fil-Miżbla – biċċa art maġenb iċ-Ċimiterju tal-Addolorata li ma kenitx ikkonsagrata. Din hi l-istmerrija u l-ħdura li uriet il-Knisja Kattolika Apostolika Rumana!

Ta’ min igħid ukoll li Ellul Mercer ma kienx l-uniku wieħed li ndifen hemm. L-oħrajn kienu:

Toninu Caligari
Karmenu Cini
Ġorġ Gravina
Karmenu Ritchie
Amletu Spiteri
Toni Żahra
Liża Żammit

Ġużè Ellul Mercer hemm għadu midfun, taħt qabar li l-kumitat Laburista tal-Imsida bnielu snin wara.

                     *

Għandi rabta żgħira ma’ Ellul Mercer. Nafu personalment ma kontx – twelidt wara li miet. Ghall-ħabta tal-1979, jekk qed niftakar sew, Alex Sciberras Trigona – dak iż-żmien Ministru tal-Kultura u l-Affarijiet Barranin – kien ħajjarni nibda nikteb għall-magażin Il-Ħsieb, li tiegħu hu kien l-editur. Ma domtx ma sseħibt fil-bord editorjali. Xi ftit wara, meta kont ġa l-università, Evarist Bartolo, li ukoll kien fil-bord editorjali, issuġġerieli li nsib in-novelli ta’ Ellul Mercer fil-gazzetti l-qodma tal-partit biex nippubblikawhom waħda f’kull ħarġa ta’ Il-Ħsieb. Għalhekk kont tarani dieħel fil-Bibblijoteka Nazzjonali, xi nhar ta’ Sibt fil-għodu, biex inqalleb fi Il-Ħmar, li kienet bdiet toħroġ fl-1928.

Kont nitlob fotokopji tan-novelli. Imbagħad kont nittajpjahom bl-alafabett modern tal-1935 u mmur ngħaddihom lil Charles Miceli, li kien jaħdem fil-Union Press. B’hekk, waħda waħda, in-novelli ta’ Ellul Mercer, għall-ewwel darba f’iktar minn ħamsin sena, reġgħu bdew jinqraw.

Xi ftit tax-xhur (jew forsi sena?) wara li Il-Ħsieb ħareġ l-aħħar novella, Ġużè Cassar Pullicino, permezz tal-Klabb Kotba Maltin, fl-1985 ħareġ il-ġabra ta’ novelli ta’ Ellul Mercer. Imma jien kont għaddejtu!

                                          *



Xena mid-dramm L-Interdett Taht is-Sodda



Clare Azzopardi, waħda mill-kittieba ewlenin f’Malta llum, kienet kitbet dramm jismu L-Interdett Taħt is-Sodda. Dan kien ittella’ minn Teatrudramm u Inizjamed, bid-direzzjoni ta’ Marcelle Teuma, f’Novembru 2006. Clare Azzopardi, f’dan id-dramm, ittrattat it-tema taċ-ċimeterju, inkluż il-ġrajja tal-Interdett u l-Miżbla.

Id-dramm ġie ippubblikkat fl-2009 kemm fi traduzzjoni Franċiża kif ukoll traduzzjoni Għarbija (fl-Eġittu). Imma mhux fl-ilsien oriġinali tiegħu il-Malti. Il-pubblikaturi Maltin ma felħux jieħdu s-sogru li jitilfu l-flus minnu. U allura domna nistennew biex naraw kopja bil-Malti. Imma, kif igħid il-Malti, min jistenna jithenna (għalkemm kont għodni therrejt minflok). Sa fl-aħħar jinstab għall-bejgħ, grazzi għall-intrapriża ewlenija tal-kotba il-Merlin Library.