M’hemmx assoluzzjoni: missieri jfittex fejn jista’ jqerr

Bejn is-17 u d-19 ta’ Frar tal-1962 kellha ssir elezzjoni ġenerali. Kontra l-Partit Laburista ingħaqdu l-Partiti l-oħrajn kollha: il-Partit Nazzjonalista (nazzjonalista f’xejn ħlief l-isem), il-Partit Kostituzzjonali Progressiv, il-Partit Demokratiku Nazzjonalista, il-Partit Demokratiku Nisrani u l-Partit Ħaddiema Nsara (immexxi minn Toni Pellegrini, li ntuża minn Gonzi u Patri Feliċjan Bilocca biex ifixkel lill-Partit Laburista u l-ġlieda għall-indipendenza bil-qasma tiegħu mill-Partit Laburista.)

Dawn il-partiti ngħaqdu fi front - imlaqqam mill-Laburisti "Ta’ Taħt l-Umbrella” - kontra l-Partit Laburista.

Hekk kif qorbot l-elezzjoni l-Knisja ħarrxet il-gwerra tagħha kontra l-Partit:

Il-Ħadd 28 ta’ Jannar, fil-knejjes kollha ta’ Għawdex, inqrat ittra maħruġa mill-Isqof Pace li heddedt l-interdett lill-kandidati Laburisti f’Għawdex.

Il-Ħadd 4 ta’ Frar l-Arċisqof Gonzi ħareġ ittra pastorali dwar l-elezzjonijiet, li fiha saħaq fuq id-dmir tal-Maltin li jivvotaw kontra l-Partit Laburista.

Imbagħad, fi Frar stess, u qabel l-elezzjoni, il-Laburisti saru jafu li fit-28 u d-29 ta’ Jannar l-Arċisqof kien sejjaħ laqgħa sigrieta tal-konfessuri kollha, fl-Istitut Kattoliku il-Furjana. Hemmhekk kien tahom l-ordni li, taħt piena tal-iskomunika, ikollhom jiċħdu l-assoluzzjoni, fil-qrar, li dawk kollha li ma jiċħdux l-appoġġ tagħhom lill-Partit Laburista.

B’hekk l-Interdett inxtered minn Lorry Sant fl-1960, għall-Eżekuttiv tal-Partit fl-1961, għall-partitarji Laburisti kollha fl-1962.

                                           *

X’fisser l-Interdett?

Fisser li jekk tissieħeb mal-Partit Laburista, jekk tivvota għalih, jekk tattendi meetings tiegħu, jekk tqassam jew taqra l-gazzetti tiegħu, tkun qed tagħmel dnub mejjet li jibqa’ jinteret għal seba' ġenerazzjonijiet.

Fisser li jekk tibqa’ tappoġġja lill-Partit Laburista, allura l-konfessur ma jagħtikx assoluzzjoni, ma jagħtikx maħra għal dnubietek.

Fisser li jekk tibqa’ tappoġġja lill-Partit Laburista, ma tkunx tista’ titqarben.

Fisser li jekk tibqa’ tappoġġja lill-Partit Laburista, ma tkunx tista’ tiżżewweġ fil-Knisja imma fis-sagristija.

Fisser li jekk tibqa’ tappoġġja lill-Partit Laburista, u tkun tant żvinturat li tmut, ma tkunx tista’ tindifen fi-ċ-ċimertju fuq art ikkonsagrata, imma minflok tindifen fil-Miżbla.

Kemm missieri kif ukoll nannuwi sfidaw lill-Knisja Faxxista Maltija u baqgħu mal-Partit. Għalija dana jfisser li bqajt imħawwad waħda w sewwa snin wara meta sirt naf b’dawn l-oxxenitajiet: allura jien niġi t-tieni ġenerazzjoni ta’ dnub wara missieri, jew it-tielet ġenerazzjoni wara n-nannu?

Forsi għalhekk bqajt imħawwad tul għomri!

                                           *




Duminku u Karmena

 

Sa daż-żmien Ċali kien għadu jmur il-knisja. Meta l-konfessuri bdew jiċħdu l-assoluzzjoni missieri baqa’ jara  kif jagħmel biex isib fejn jista’ jqerr. Darba minnhom ħabib qallu li seta’ jmur f’ċerta knisja fil-Ħamrun (ma jiftakarx illum liema waħda kienet.) Hekk għamel u mar. Imma kif kien qed jistenna sa ma jmiss lilu jqerr daħal f’dil-Knisja ż-Żorro – kif kien magħruf il-kappillan tal-Knisja ta’ San Gejtanu. Dana beda jgħajjat li m’hemmx assoluzzjoni għall-Laburisti.

Missieri telaq ‘il barra. Minn dakinhar ‘l hawn qatt ma daħal fi knisja għall-htiġijiet tiegħu biss. Il-Knisja sar jidħol biss għal xi magħmudija jew tieġ jew funeral ta’ ħaddieħor. Iktar minn hekk le.

In-nannu Duminku mod ieħor. In-nannu, li miet fl-1972, niftakru dejjem, kull nhar ta’ Ħadd, joħroġ mill-knisja eżatt qabel it-tqarbin.

                                          *

F’dik l-elezzjoni il-Partit Laburista xorta ġie t-tieni b’50,974 vot, li bihom kiseb 16-il siġġu. Il-Partit Nazzjonalista qala’ 63,262 vot – 25 siġġu. Bejniethom tlieta mill-partiti ż-żgħar ħadu 9 siġġijiet.

L-Interdett taparsi tneħħa għal żmien qasir qabel il-vot tar-referendum għall-kostituzzjoni tal-indipendenza falza tal-1964. Interdett ma kienx hemm, imma xorta waħda kien hemm kampanja mill-Knisja, li fiha stqarret li min ma jivvutax favur ikun qed jeħodha kontra r-Reliġjon. Minkejja dan, waqt li l-vot favur intrebaħ b’65, 714, xorta kien hemm 54,919 vot kontra. Li jfisser li l-Partit Laburista żied fil-voti.

Hekk kif qorbot elezzjoni ġenerali oħra fl-1966, Gonzi reġa’ ħabbar l-Interdett. Il-PN ovvjament reġa’ rebaħ – kif ma setax jirbaħ bil-Knisja tirsistilu? Kiseb 28 siġġu bi 68,656 vot, iżda l-Partit Laburista żied ukoll fil-voti – 61,774 - u kiseb 22 siġġu. Il-partiti ż-żgħar ma kisbu ebda siġġu; Toni Pellegrini baqa’ b’xiber imnieħer.

L-Interdett fl-aħħar tneħħa għal kollox fl-4 ta’ April 1969, bi ftehim bejn il-Partit Laburtista u l-Vatikan. Għal disa’ snin sħaħ il-familja tiegħi, bħall-Laburisti kollha, għaddiet mill-infern. F’wiċċ il-qdusija tal-Papa u l-Vatikan.